Zanim zaczniesz korzystać z jakiegokolwiek programu komputerowego, musisz poznać zasady jego użytkowania określone w licencji. To właśnie ona definiuje, co możesz, a czego nie możesz robić z danym oprogramowaniem. System licencji programów komputerowych bywa skomplikowany, ale gdy poznasz podstawowe zasady, łatwiej będzie Ci się w nim odnaleźć.

Podstawowe rodzaje licencji oprogramowania

Dlaczego niektóre programy można swobodnie kopiować, a inne nie? Odpowiedź tkwi właśnie w różnicach między typami licencji oprogramowania. Zacznijmy od podstaw – prawna umowa między producentem a użytkownikiem programu szczegółowo określa warunki korzystania z oprogramowania, jego dystrybucji oraz ewentualnej modyfikacji. Różne rodzaje licencji dają różne możliwości – od bardzo restrykcyjnych obostrzeń po niemal całkowitą swobodę działania.


Naruszając ustalone warunki ryzyujesz poważnymi konsekwencjami prawnymi. Dlatego przed instalacją jakiegokolwiek programu powinieneś dokładnie zapoznać się z dokumentacją.

Komercyjne licencje programów komputerowych

Licencje programów komputerowych w wersji komercyjnej dzielą się na kilka głównych kategorii:


  • OEM (Original Equipment Manufacturer) – przypisana na stałe do konkretnego sprzętu;
  • BOX – pozwala na przenoszenie między urządzeniami;
  • Licencja czasowa (subskrypcja) – oparta na miesięcznym lub rocznym abonamencie;
  • Licencja edukacyjna – dla szkół i studentów;
  • Licencja wolumenowa – dla instalacji na wielu stanowiskach.

Zastanawiasz się, którą licencję wybrać? Wszystko zależy od tego, jak planujesz korzystać z programu. Jeśli potrzebujesz oprogramowania dla swojej firmy, pakiety wolumenowe będą najbardziej opłacalne – zapłacisz mniej za każde stanowisko. Użytkownik indywidualny musi zdecydować między wersją OEM (tańszą, ale przypisaną do jednego komputera) a BOX (droższą, lecz bardziej elastyczną).


Wiele osób decyduje się też na model subskrypcyjny – w tym przypadku płacisz niewielkie miesięczne lub roczne opłaty, zamiast wydawać dużą kwotę na start. W zamian zawsze masz dostęp do najnowszej wersji programu i wsparcia technicznego. A jeśli jesteś studentem lub nauczycielem, sprawdź oferty edukacyjne – często możesz korzystać z profesjonalnych narzędzi za ułamek standardowej ceny.

Darmowe i częściowo darmowe rozwiązania

Wśród dostępnych rodzajów licencji komputerowych znajdziesz też wiele bezpłatnych opcji. Freeware umożliwia darmowe korzystanie z programu, ale zazwyczaj bez prawa do modyfikacji kodu źródłowego. Z kolei shareware pozwala na testowanie aplikacji przez określony czas lub z pewnymi ograniczeniami funkcjonalności.


Ciekawym rozwiązaniem jest donationware, gdzie program jest dostępny za darmo, ale możesz dobrowolnie wesprzeć twórcę datkiem. Za to Adware oferuje darmowy dostęp w zamian za wyświetlanie reklam.


Jest jeszcze kilka nietypowych licencji programów komputerowych, jak Postcardware, gdzie „zapłatą” jest wysłanie pocztówki do twórcy programu, czy Careware, zachęcający do wsparcia organizacji charytatywnych.


Popularny trial to z kolei czasowo ograniczona, pełna wersja programu, która pozwala przetestować wszystkie funkcje przed zakupem.

Licencje open source

Wiele programów, z których korzystasz codziennie, działa właśnie na licencji open source. Obrazowymi przykładami są tu Firefox, Linux czy LibreOffice. Otwarte podejście do kodu sprzyja rozwojowi oprogramowania, ponieważ może nad nim pracować wielu programistów z całego świata.


GPL (GNU General Public License) to jedna z najbardziej znanych licencji open source. Jest to tak zwana licencja restrykcyjna, która wymaga, aby każdy projekt wykorzystujący kod na GPL był udostępniony na tych samych zasad. Natomiast MIT i Apache są licencjami permisywnymi – nakładają znacznie mniej ograniczeń i pozwalają wykorzystać kod nawet w zamkniętych, komercyjnych projektach.


Trzeba też rozróżnić GPL v2 od GPL v3 – nowsza wersja wprowadza dodatkową ochronę przed patentami software’owymi i zabezpieczeniami DRM.


Potrzebujesz oryginalnego klucza do Windows lub Office? Sprawdź naszą ofertę – znajdziesz u nas cyfrowe klucze aktywacyjne w atrakcyjnych cenach, z natychmiastową dostawą i wsparciem technicznym 24/7.


FAQ – Najczęściej zadawane pytania

  • Czy mogę używać tego samego programu na kilku komputerach?

To zależy od typu umowy. Licencje OEM są przypisane do jednego urządzenia, podczas gdy BOX często pozwala na instalację na kilku komputerach.

  • Jak sprawdzić, jaką licencję ma program?

Informacje o warunkach użytkowania znajdziesz zwykle podczas instalacji, w dokumentacji programu lub na stronie producenta.

  • Czy oprogramowanie freeware można wykorzystywać komercyjnie?

Nie zawsze – często do zastosowań komercyjnych wymagana jest osobna umowa licencyjna.

  • Co grozi za złamanie warunków licencji?

Konsekwencje mogą być poważne – od kar finansowych po odpowiedzialność karną.

  1. Czy mogę sprzedać program, który już mi nie jest potrzebny?

To także zależy od umowy – niektóre pozwalają na odsprzedaż, inne kategorycznie tego zabraniają.